بررسی تشبیه در روح الارواح شهاب الدین احمد سمعانی با تأکید بر عنصر مشبه به

 تشبیه پرکاربردترین صورخیال در روح‌الارواح و ابزاری است که نویسنده برای تبیین و توضیح اندیشه‌های خود از آن استفاده کرده است. بیشترین تشبیهات روح‌الارواح از نوع معقول به محسوس و نیز از نوع بلیغ است که به‌صورت اضافه تشبیهی به‌کاررفته است. با توجه به اینکه  از میان عناصر تشبیه، مشبه‌به بیشترین نقش را در بیان جهان‌بینی نویسنده دارد، مقاله حاضر با تأکید بر این عنصر به بررسی و تحلیل تشبیهات روح‌الارواح پرداخته، مشخص کرده است که سمعانی بهترین شیوه در بیان مفاهیم عرفانی و توضیح حالات روحی عارف و احوال و مقامات او را کاربرد تشبیه معقول به محسوس و استفاده از عناصر طبیعت به‌عنوان مشبه‌به دانسته است. مواد مشبه‌به در روح‌الارواح بسیار متنوع و گسترده است؛ امّا مهم‌ترین موضوعی که نویسنده در تصویرسازی‌هایش به آن توجه کرده طبیعت است. از مجموع 2640 تشبیه بررسی شده، تعداد 636 به طبیعت و عناصر وابسته به آن مربوط است. پس از آن اسباب و لوازم زندگی، پوشاک و مکان‌های مختلف به‌عنوان مشبه‌به، به‌کار گرفته شده‌اند. اصطلاحات رزمی، جانوران، انسان، اعضای بدن انسان، جواهر و معادن، نور، مشاغل و خوراکی‌ها نیز در رده‌های بعدی قرار می‌گیرند.